سامانه سنا یکی از سایت های بانک مرکزی است که برای محاسبه و نشان دادن روزانه نرخ ارز سنا ساخته شده است. ارز سنا میانگین خرید و فروش ارز در تمام صرافی های کشور است و در حقیقت یک شاخص است که میانگین قیمت ارز را در بازار نشان می دهد.
اگر می خواهید درباره سامانه سنا، ارز سنا، اینکه چطور قیمت گذاری می شود و به چه کسانی تعلق می گیرد بیشتر بدانید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
سامانه سنا چیست؟
«سنا» مخفف «سامانه نظارت ارزی» است و نام سامانه ای است که از طرف بانک مرکزی برای اعلان میانگین قیمت مبادله ارز توسط صرافی ها راه اندازی شده است. این سامانه تنها نقش اطلاع رسانی روزانه را در زمینه ارز دارد و افراد نمی‌توانند در آن به خرید و فروش و یا به مبادله ارز بپردازند.
بانک مرکزی با ایجاد سامانه سنا قصد دارد تا به شکل سیستماتیک قیمت ارز معامله شده در بازار را زیر نظر بگیرد تا بتواند کنترل نسبی بر قیمت داشته باشد.
نکته مهم در مورد سامانه سنا این است که تمام صرافی های کشور که به کار خرید و فروش ارز مشغول هستند، از طرف بانک مرکزی موظف هستند تا همه معاملات ارزی خود را در سامانه سنا ثبت کنند. این کار سبب می شود که سایت سنا مرجع خوبی برای مردم، بازرگانان و دولت برای اطلاع از میانگین قیمت ارز در بازار باشد.
نرخ ارز سنا چیست؟
نرخ ارز سنا که در سامانه سنا ثبت می گردد، در حقیقت همان میانگین قیمت مبادله ارز در صرافی ها است. از آنجا که معاملات انجام شده در صرافی ها می تواند شامل معاملات ارز دولتی نیز باشد، نرخ ارز سنا معمولا از نرخ ارز آزاد کمتر است؛ اما به نرخ ارز دولتی و یا نیمایی نمی رسد.
در مورد نرخ ارز سنا توجه به این نکته ضروری است که دلیل اصلی که توجه به این نرخ و در زیر نظر گرفتن آن مهم است این است که ارز در کشور ما تک نرخی نیست. در بسیاری از کشورهای جهان ارز های خارجی تنها دارای یکی نرخ هستند و بنابراین، نیازی به ایجاد سایت هایی مشابه سامانه سنا و مواردی از این قبیل وجود ندارد. اما در کشور ما و برخی از کشورهای دیگر، ارز به شکل چند نرخی ارائه می شود. ارز با هر نرخ مشخص مصارف خاصی دارد که تنها باید در همان مصارف استفاده شود. این امر نیازمند نظارت دولت از طریق سایت ها و ارگان های مختلف دارد.
انواع ارز
همان‌طور که گفتیم ما با چندین قیمت ارز در بازار روبرو هستیم که هر کدام از آنها به شکل خاصی قیمت گذاری شده اند و در اختیار افراد مشخص، برای مصارف خاصی قرار می گیرند. این ارزها شامل موارد زیر هستند:
ارز دولتی
این ارز توسط دولت و برای مصارفی مانند تحصیل دانشجویان در خارج کشور، معالجه بیماران، سفر ماموران دولتی به خارج از کشور، کالا های ضروری وارداتی و برخی واردات در بخش خصوصی عرضه می شود. قیمت ارز دولتی از ارز آزاد بسیار کمتر است و به دولت کمک می کند تا بتواند کالاهای خاصی را با قیمت پایین تر در اختیار مردم قرار دهد. اگر ارز دولتی به کالاهای اصلی و یا درمان بیماران تعلق نمی گرفت، با قیمت بالای ارز آزاد، بیماران نمی توانستد از عهده هزینه های درمان بربیایند. همچنین، خرید و استفاده از کالاهای اساسی برای مردم بسیار سخت می شد.
ارز آزاد
ارز آزاد ارزی است که با توجه به عرضه و تقاضا و با توجه به شرایط موجود در جامعه قیمت گذاری می شود. در کشور ما، مخصوصا در چند سال اخیر، به دلیل مشکلات اقتصادی، چاپ پول و تورم، قیمت ارز آزاد با شکل سرسام آوری افزایش پیدا کرده است. ارز آزاد برای مصارف معمولی که به آنها ارز دولتی تعلق نمی گیرد، استفاده می شود. برای مثال برای واردات کالا هایی که در زمره کالا های لوکس و غیر ضروری در نظر گرفته می شوند، از ارز آزاد استفاده می شود. به همین دلیل نیز این کالاها بسیار گران هستند و خریدن آنها برای مردم سخت است.
ارز نیمایی
ارز نیمایی سومین نوع ارز در کشور است که بیشتر برای مصارف مربوط به صادرات و واردات در نظر گرفته شده است. این ارز از ارز دولتی گرانتر و از ارز آزاد بسیار ارزان تر است. تنها بازرگانانی که در سامانه تجارت ثبت نام کرده اند می تواند برای صادرات و واردات محصولات مختلف از ارز نیمایی استفاده کنند.
ارز سنا
همان طور که گفتیم این ارز میانگین قیمت خرید و فروش ارز در بازار است. به عبارت دیگر، ارز سنا به طور مستقیم قیمت گذاری نمی شود. ارز سنا در سامانه سنا نشان داده می شود.
تفاوت نرخ ارز سنا با نرخ ارز نیمایی
معمولا نرخ ارز سنا از نرخ ارز نیمایی بیشتر است. از آنجایی که سامانه سنا میانگین نرخ ارز مبادله شده در صرافی ها را ارائه می دهد، نرخ ارز آزاد نیز تا حد زیادی در تعیین ارز سنا دخالت دارد. به همین دلیل نیز نرخ ارز سنا نسبت به ارز نیمایی بالاتر است.
نکته دیگری که درباره تفاوت ارز سنا با نیمایی وجود دارد این است که در مشخص کردن نرخ ارز نیمایی، دولت دخیل است. به عبارت دیگر، ارگانی که قیمت این ارز و میزان عرضه آن را مشخص می کند دولت است. این درحالی است که نرخ ارز سنا که در سامانه سنا می بینید، به وسیله صرافی ها و میانگین حجم معاملات تعیین می شود و دولت کمتر در آن دخیل است یا حداقل دخالت آن مستقیم نیست.
تفاوت نرخ ارز سنا با نرخ ارز دولتی
ارز سنا از نظر قیمت تفاوت زیادی با ارز دولتی داشته و از آن گران تر است. دلیل آن هم این است که این نوع ارز میانگین قیمت خرید و فروش ارز در صرافی ها است که بخش قابل ملاحظه ای از آن به ارز آزاد تعلق دارد که بسیار گرانتر از ارز دولتی است.
بیشتر بخوانید: کد شهاب چیست؟
نرخ ارز سنا از چه سامانه ای قابل مشاهده است؟
همان‌طور که در ابتدای مقاله ذکر شد و چند بار نیز در طول مقاله تکرار گردید، نرخ ارز سنا در سامانه سنا قابل مشاهده است. برای مراجعه به این سامانه کافی است روی این لینک کلیک کنید تا به سامانه سنا هدایت شوید.
ارز سنا به چه کسانی تعلق می گیرد؟
از آنجایی که ایجاد ارزهای مختلف برای تامین نیازهای مختلف کشور است، بسیاری از افراد فکر می کنند که سامانه سنا نیز ارز سنا را به منظور خاصی صادر کرده و در اختیار افراد خاصی قرار می دهد. ای در حالی است که چنین باوری کاملا اشتباه است. ارز سنا به میانگین قیمت مبادلات ارز در جامعه اشاره دارد و تنها از طریق سامانه سنا قابل مشاهده است. این ارز به اشخاص خاصی تعلق نمی گیرد و قابل خرید و فروش هم نیست. به عبارت دیگر، در سامانه سنا امکان خرید و فروش ارز وجود ندارد و برخلاف ارز نیمایی، دولتی و آزاد، شما نمی توانید ارز سنا را خریداری کرده و یا به منظور خاصی استفاده نمایید. این ارز تنها یک شاخص و نشان دهنده وضعیت ارز در جامعه است.
عوامل تاثیر گذار بر نرخ ارز سنا
نرخ ارزی که در سامانه سنا نمایش داده می شود تا حد زیادی تحت تاثیر قیمت ارز آزاد است. پس تمام عواملی که بر قیمت ارز آزاد تاثیر می گذارند، می توانند ارز سنا را نیز کاهش داده و یا زیاد کنند. تعدادی از عوامل موثر بر قیمت ارز شامل موارد زیر هستند:
- نرخ تورم: تورم نقش زیادی بر افزایش قیمت ارز دارد. در سال های اخیر به دلیل تورم زیاد، ارزش ریال تا حد زیادی در مقابل دلار کاهش یافت.
- صادرات و واردات: وقتی میزان صادرات کاهش می یاید، واردات نسبت به آن بیشتر می شود. در واردات پول از کشور خارج شده و سبب کاهش ارزش پول می شود. ممانعت از صادرات به وسیله تحریم هایی که بر علیه ایران صورت گرفته است، نقش زیادی در افزایش قیمت ارز داشته است.
- بدهی دولت: دولتی که بدهی بالایی دارد، نمی تواند سرمایه خارجی جذب کند و این سبب تورم و به دنبال آن کاهش ارزش پول می شود.
- ثبات سیاسی و اقتصادی: در مواردی که کشور با عدم ثبات اقتصادی و سیاسی روبرو می شود (مانند جنگ)، ارزش پول آن کاهش می یابد.
سخن آخر
سامانه سنا سامانه ای است که نرخ ارز سنا را به نمایش می گذارد. نرخ ارز سنا میانگین نرخ مبادله ارز در صرافی ها است که به شکل روزانه اعلان می شود. سامانه سنا نقشی در خرید و فروش ارز ندارد و تنها با اطلاعات وارد شده توسط صرافی‌ها، میانگین قیمت ارز را مشخص می کند. ارز سنا قابل خرید و فروش نیست و به افراد خاصی نیز تعلق ندارد. این ارز تنها یک شاخص است که وضعیت ارزی را در جامعه نشان می دهد. سامانه سنا توسط بانک مرکزی راه اندازی شده تا دولت بتواند بر قیمت های ارز در بازار نظارت داشته و آن را کنترل کند.
