اظهارنامه برآوردی چیست؟چرا صادر می‌شود و چگونه می‌توان به آن اعتراض کرد؟

اظهارنامه برآوردی مالیاتی زمانی تهیه می‌شود که مودی (شخص یا شرکتی که موظف به پرداخت مالیات است) اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر ارائه ندهد یا اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه ناقص یا نادرست باشد. در این صورت، سازمان امور مالیاتی با توجه به اطلاعات موجود، یک اظهارنامه برآوردی برای مودی تنظیم می‌کند.

اظهارنامه برآوردی چیست؟

اظهارنامه برآوردی مالیاتی، سندی است که توسط سازمان امور مالیاتی تهیه و صادر می‌شود و در آن، میزان مالیات قابل پرداخت برای اشخاص حقیقی یا حقوقی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند اظهارنامه مالیاتی خود را به موقع ارائه دهند یا اظهارنامه‌ای که ارائه داده‌اند با قوانین و مقررات مغایرت دارد، برآورد می‌شود. این اظهارنامه بر اساس اطلاعات موجود از فعالیت‌های اقتصادی مودیان و با استفاده از داده‌های ثبت شده در سامانه‌های متصل به طرح جامع مالیاتی تنظیم می‌گردد.

در صورتی که مودیان اظهارنامه مالیاتی خود را در مهلت قانونی تسلیم نکنند یا اظهارنامه مالیاتی آن‌ها مطابق با مقررات سازمان نباشد، سازمان امور مالیاتی موظف است برای آن‌ها اظهارنامه مالیاتی برآوردی تهیه کند. این اظهارنامه به عنوان یک ابزار برای جلوگیری از فرار مالیاتی و تضمین دریافت مالیات‌های قانونی عمل می‌کند و امکان پیگیری و اعتراض به آن نیز وجود دارد.

مودیان می‌توانند در صورت داشتن اعتراض به اظهارنامه برآوردی، ظرف مدت ۳۰ روز پس از تاریخ ابلاغ، اعتراض خود را از طریق سامانه مودیان به سازمان امور مالیاتی اعلام نمایند. در نهایت، درک درست از این موضوع می‌تواند به مودیان کمک کند تا از بروز مشکلات مالیاتی جلوگیری کرده و در صورت نیاز، به سرعت اقدام لازم را انجام دهند.

چه کسانی مشمول اظهارنامه برآوردی مالیاتی می‌شوند؟

به طور کلی، افرادی که ممکن است مشمول اظهارنامه‌های برآوردی شوند عبارتند از:

• مودیانی که اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر ارائه نداده‌اند: اگر شما به‌عنوان یک مودی مالیاتی موظف به ارائه اظهارنامه بوده‌اید اما این کار را انجام نداده‌اید، سازمان امور مالیاتی می‌تواند برای شما اظهار نامه برآوردی صادر کند.
• مودیانی که اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه آن‌ها ناقص یا غلط بوده است: اگر اطلاعاتی که شما در اظهارنامه خود ارائه کرده‌اید ناقص یا غلط باشد و سازمان امور مالیاتی نتواند با توجه به این اطلاعات، مالیات شما را به درستی محاسبه کند، احتمال صدور اظهارنامه برآوردی وجود دارد.
• مودیانی که فعالیت اقتصادی آن‌ها به گونه‌ای است که امکان تخمین درآمد آن‌ها وجود دارد: در برخی موارد، سازمان امور مالیاتی با توجه به نوع فعالیت اقتصادی مودی، می‌تواند درآمد تقریبی او را تخمین زده و بر اساس آن، اظهار نامه برآوردی صادر کند.

مهم‌ترین نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که اظهارنامه‌های برآوردی یک تخمین اولیه از مالیات شما هستند. شما می‌توانید نسبت به این اظهارنامه اعتراض کنید و دلایل خود را برای کاهش مبلغ مالیات ارائه دهید.

مبنای تهیه اظهارنامه برآوردی

مبنای تهیه این اظهارنامه معمولا بر اساس موارد زیر است:

• اطلاعات موجود در پرونده مالیاتی مودی: این اطلاعات شامل اطلاعاتی است که مودی در گذشته به سازمان مالیاتی ارائه داده است، مانند اظهارنامه‌های مالیاتی قبلی، صورت‌های مالی، و سایر اسناد مالی.
• اطلاعات حاصل از سایر منابع: سازمان مالیاتی ممکن است از منابع دیگری مانند بانک‌ها، گمرک، و سایر سازمان‌ها اطلاعاتی را درباره فعالیت‌های اقتصادی مودی جمع‌آوری کند.
• میانگین درآمد افراد یا شرکت‌هایی که فعالیت مشابهی دارند: سازمان مالیاتی می‌تواند با بررسی درآمد سایر مودیانی که در همان حوزه فعالیت می‌کنند، به تخمین درآمد تقریبی مودی مورد نظر بپردازد.
• روش‌های آماری و مدل‌سازی: سازمان مالیاتی از روش‌های آماری و مدل‌سازی برای تخمین درآمد و هزینه‌های مودی استفاده می‌کند.

برای جلوگیری از صدور اظهارنامه برآوردی، بهتر است اظهارنامه مالیاتی خود را در موعد مقرر و به صورت کامل ارائه دهید. همچنین اطمینان حاصل کنید که اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه مالیاتی شما دقیق و صحیح است.

نحوه ثبت اظهارنامه برآوردی مالیاتی

ثبت مستقیم اظهارنامه برآوردی توسط مودی امکان‌پذیر نیست. همانطور که گفته شد، این اظهارنامه زمانی صادر می‌شود که سازمان امور مالیاتی به دلایلی مانند عدم ارائه اظهارنامه در موعد مقرر، ارائه اطلاعات ناقص یا غلط، یا عدم همکاری مودی در ارائه اطلاعات، نتواند مالیات دقیق فرد یا شرکت را محاسبه کند و خود اقدام به برآورد و تعیین مالیات نماید. البته مودی پس از دریافت اظهارنامه مالیاتی برآوردی حق اعتراض به آن را دارد.

در صورت عدم ثبت اعتراض به مالیات برآوردی یا رد اعتراض (درواقع پس از قطعی شدن مالیات)، اگر مبلغ مالیات در موعد مقرر پرداخت نشود، علاوه بر مبلغ اصلی مالیات، جریمه تأخیر نیز محاسبه و به مودی ابلاغ خواهد شد. در برخی موارد و با درخواست مودی، امکان تقسیط مبلغ مالیات وجود دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، باید به سازمان امور مالیاتی مراجعه کنید.

زمان تهیه اظهارنامه برآوردی

معمولا مودی از طریق ابلاغیه‌ای که به آدرس پستی وی ارسال می‌شود، از صدور اظهارنامه برآوردی مطلع خواهد شد. این ابلاغیه حاوی اطلاعاتی در مورد مبلغ مالیات برآوردی، مهلت اعتراض و سایر موارد مرتبط است. البته زمان دقیق تهیه اظهارنامه برآوردی مالیاتی به چند عامل بستگی دارد:

• تاریخ ارائه اظهارنامه اصلی: اگر مودی در موعد مقرر اظهارنامه اصلی خود را ارائه ندهد، سازمان امور مالیاتی می‌تواند بلافاصله پس از پایان مهلت قانونی، اقدام به تهیه اظهارنامه‌های برآوردی نماید.
• سرعت بررسی پرونده: سرعت بررسی پرونده‌های مالیاتی در سازمان امور مالیاتی متفاوت است و به حجم کار، پیچیدگی پرونده و سایر عوامل بستگی دارد.
• تکمیل اطلاعات توسط مودی: اگر مودی پس از دریافت ابلاغیه اظهار نامه برآوردی، اطلاعات تکمیلی را ارائه دهد، ممکن است سازمان امور مالیاتی نیاز به زمان بیشتری برای بررسی و اصلاح اظهارنامه داشته باشد.

به طور کلی، پس از پایان مهلت قانونی ارائه اظهارنامه اصلی، سازمان امور مالیاتی می‌تواند هر زمان که اطلاعات کافی برای برآورد مالیات را در اختیار داشته باشد، اقدام به تهیه اظهارنامه‌های برآوردی نماید.

نحوه اعتراض به اظهارنامه برآوردی مالیاتی

دقت کنید که عدم اعتراض به اظهار نامه برآوردی به معنای پذیرش آن توسط مودی است و مالیات برآوردی قطعی خواهد شد. بنابراین اگر با مبلغ مالیات تعیین شده در این اظهارنامه موافق نیستید، می‌توانید نسبت به آن اعتراض کنید. مراحل اعتراض به اظهارنامه برآوردی:

1. بررسی دقیق اظهارنامه: پس از دریافت اظهارنامه، تمامی موارد ذکر شده در آن را به دقت بررسی کنید. مطابقت دهید که ارقام و اطلاعات درج شده با وضعیت مالی شما تطابق دارد یا خیر.
2. تهیه مستندات: برای اثبات ادعای خود و کاهش مبلغ مالیات، باید مستندات لازم مانند صورت‌های مالی، فاکتورها، رسیدها و سایر مدارک مرتبط را آماده کنید.
3. ثبت اعتراض در سامانه مودیان: پس از تهیه مستندات، باید اعتراض خود را در سامانه مودیان به آدرس my.tax.gov.ir ثبت کنید.
4. پیگیری پرونده: پس از ثبت اعتراض، پرونده شما در هیئت‌های حل اختلاف مالیاتی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت تصمیم نهایی در مورد مبلغ مالیات قابل پرداخت اتخاذ خواهد شد.

دقت کنید که معمولا 30 روز از تاریخ ابلاغ اظهارنامه، مهلت برای اعتراض وجود دارد. ضمن اینکه اعتراض شما باید بر اساس دلایل قانونی و مستند باشد. درنتیجه ارائه مستندات کافی و مرتبط با ادعای شما، نقش مهمی در نتیجه اعتراض دارد.

دلایل و مزایای اعتراض به اظهارنامه برآوردی

دلایل رایج برای اعتراض به اظهارنامه برآوردی شامل اشتباه در محاسبات، عدم تطابق اطلاعات و تغییر در قوانین مالیاتی می‌شود. به این ترتیب که ممکن است در محاسبات مالیات برآوردی، اشتباهاتی رخ داده و اطلاعات موجود در اظهارنامه برآوردی ممکن است با واقعیت‌های مالی شما مطابقت نداشته باشد. یا ممکن است تغییراتی در قوانین مالیاتی رخ داده باشد که بر محاسبه مالیات شما تأثیرگذار باشد.

مزایای اعتراض به مالیات برآوردی نیز شامل کاهش مبلغ مالیات، جلوگیری از پرداخت مالیات اضافی و حفظ حقوق مودی می‌شود. در صورت پذیرفته شدن اعتراض، ممکن است مبلغ مالیات قابل پرداخت کاهش یابد. با اعتراض به موقع، از پرداخت مالیات مازاد جلوگیری خواهید کرد. اعتراض به اظهارنامه برآوردی، یکی از حقوق قانونی مودیان مالیاتی است.

نحوه پرداخت مالیات اظهارنامه برآوردی

پرداخت مالیات ناشی از اظهارنامه برآوردی پس از طی مراحل قانونی و در صورت قطعی شدن مبلغ مالیات، انجام می‌شود. مراحل کلی پرداخت مالیات برآوردی به شرح زیر است:

1. صدور برگ تشخیص مالیاتی: پس از بررسی اعتراضات احتمالی و قطعی شدن مبلغ مالیات، سازمان امور مالیاتی برگ تشخیص مالیاتی را برای مودی صادر می‌کند. این برگ حاوی اطلاعاتی مانند مبلغ مالیات، مهلت پرداخت و جزئیات دیگر است.
2. ابلاغ برگ تشخیص: برگ تشخیص مالیاتی به آدرس مودی ابلاغ می‌شود.
3. پرداخت مالیات: مودی موظف است ظرف مهلت تعیین شده در برگ تشخیص، مبلغ مالیات را پرداخت نماید.

شما می‌توانید از طریق سامانه‌های پرداخت الکترونیکی سازمان امور مالیاتی می‌توان مالیات را پرداخت کنید. همچنین با مراجعه به شعب بانک‌های طرف قرارداد سازمان امور مالیاتی، می‌توان مالیات را پرداخت کرد.

نکات مهم در خصوص پرداخت مالیات برآوردی اینکه به مهلت پرداخت مالیات که در برگ تشخیص ذکر شده است، توجه ویژه داشته باشید. عدم پرداخت مالیات در موعد مقرر، مشمول جریمه خواهد شد. ضمن اینکه حتما پس از پرداخت مالیات، رسید پرداخت را به دقت نگهداری کنید. برای اطمینان می‌توانید با مراجعه به سامانه مودیان یا تماس با سازمان امور مالیاتی، وضعیت پرداخت مالیات خود را پیگیری کنید.

جمع بندی

عوامل مختلفی در صدور اظهارنامه برآوردی موثر هستند. برای مثال افرادی که در فعالیت‌های پر درآمدی مانند خرید و فروش ملک، سهام و ارز فعالیت می‌کنند، بیشتر در معرض صدور این اظهارنامه قرار دارند. درواقع افرادی که درآمد بالایی دارند، بیشتر تحت نظارت سازمان امور مالیاتی قرار دارند و احتمال صدور اظهارنامه‌های برآوردی برای آن‌ها بیشتر است. همچنین افرادی که سابقه عدم پرداخت مالیات یا ارائه اظهارنامه ناقص دارند، بیشتر در معرض صدور این اظهارنامه قرار دارند.

درنهایت توجه داشته باشید که قوانین و مقررات مالیاتی ممکن است به مرور زمان تغییر کنند، بنابراین برای اطلاع دقیق از آخرین تغییرات، بهتر است با کارشناسان مالیاتی یا سازمان امور مالیاتی مشورت کنید.