سامانه پیچک بانک مرکزی ایران یکی از ابزارهای مهم و حیاتی در عرصه مالی و اقتصادی کشور است که به‌منظور تسهیل و ارتقاء فرآیندهای مختلف مالی مرتبط با امور چک در ایران تأسیس شده است. این سامانه به‌عنوان یک پلتفرم مدرن و نوآورانه، خدمات متنوعی را به شرکت‌ها، بانک‌ها و افراد عرضه می‌کند. با گذشت زمان و تحولات مختلف در حوزه مالی و اقتصاد، نیاز به اصلاح قوانین و تسهیل فرآیندهای مالی اهمیت بیشتری یافته است. یکی از این تغییرات، قانون اصلاحی چک در سال ۱۳۹۷ است که با هدف بهبود سازمان‌دهی و جلوگیری از مشکلاتی نظیر چک‌های برگشتی به تصویب رسید.
سامانه پیچک بانک مرکزی چیست؟
سامانه پیچک بانک مرکزی ایران ایجاد شده است تا با ارائه خدماتی متنوع، از جمله ثبت چک و ارائه امکانات استعلام و انتقال چک، به بهبود فرآیندهای مالی کمک کند. درواقع دولت و مسئولان اقتصادی به دلیل وجود ناهنجاری‌ها و مشکلات متعدد مرتبط با چک‌ها، تصمیم به طراحی و راه‌اندازی این سامانه گرفتند.
هدف اصلی ایجاد این سامانه، بهبود ساختار و فرآیندهای مربوط به چک‌ها و تسهیل فرآیندهای مالی است. این سامانه با توجه به قوانین اصلاحی چک، امکاناتی از جمله استعلام و ثبت انتقال چک را ارائه می‌دهد.
قانون اصلاحی چک که در سال ۱۳۹۷ تصویب شد، اهمیت ویژه‌ای در جلوگیری از مشکلات مالی نظیر چک‌های برگشتی دارد. این قانون با محدود کردن صدور چک به افراد خاص، افزایش شفافیت و کاهش خطرات مالی را هدف قرار داده است.
علل و اهداف سامانه پیچک
علل اصلی ایجاد این سامانه عبارت‌اند از:
۱. اهمیت چک در زندگی روزمره: چک‌ها به‌عنوان یکی از موارد پراستفاده در تراکنش‌های مالی در جامعه اهمیت ویژه‌ای دارند و به علت استفاده گسترده، ایجاد نظم و اعمال کنترل بر روی آن‌ها ضروری است.
۲. حجم زیاد چک‌های برگشتی: تعداد زیادی از چک‌ها به دلیل عدم موجودی کافی در حساب یا مشکلات مالی دیگر برگشت می‌شوند که این امر منجر به مشکلات جدی در سیستم مالی می‌شود.
۳. ازدیاد پرونده‌های مربوط به چک: تعداد زیادی از پرونده‌های حقوقی و قضایی مرتبط با چک‌های برگشتی، باعث ایجاد بار زیادی بر دستگاه‌های قضائی و اجرایی می‌شود.
۴. ناآگاهی افراد در ارتباط با مقررات چک: بسیاری از افراد در جامعه به درستی با مقررات و رویه‌های مربوط به چک‌ها آشنا نیستند که این امر منجر به ناهماهنگی‌ها، سوءاستفاده‌ها و مشکلات متعدد در استفاده از چک‌ها می‌شود.
۵. آسانی سیستم بانکی در صدور دسته چک: سیستم بانکی به‌آسانی قادر به صدور دسته‌های بزرگی از چک‌ها است که این موضوع به‌تدریج به افزایش تعداد چک‌های برگشتی منجر می‌شود.
۶. استعلام چک صیادی: سامانه پیچک امکان استعلام وضعیت اعتبار چک‌ها را فراهم می‌کند که به افراد و نهادها اجازه می‌دهد تا قبل از تراکنش‌های مالی، اطلاعات مربوط به چک‌ها را از نظر اعتباری بررسی کنند.
همچنین اهداف متعدد راه‌اندازی این سامانه به شرح زیر است:
- محرومیت افراد بدحساب از دریافت دسته‌های چک
- کاهش میزان چک‌های برگشتی
- تسریع در نقل‌وانتقال چک‌ها
- افزایش اعتماد و ضریب اطمینان در تراکنش‌های مالی
- کاهش پرونده‌های حقوقی و قضائی مرتبط با چک‌های برگشتی
بیشتر بخوانید: چک رمزدار چیست؟و استعلام چک رمزدار به چه صورت است؟
امکانات سامانه پیچک
سامانه پیچک با ارائه خدمات متنوعی به اشخاص و شرکت‌ها در زمینه معاملات چک، به بهبود فرآیندهای مالی کمک می‌کند. از جمله خدمات این سامانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک
با انتخاب این گزینه و وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک که بر روی چک صیادی درج گردیده، می‌توانید وضعیت اعتباری صادرکننده چک را بررسی کنید. این اطلاعات شامل وجود یا عدم وجود چک‌های برگشتی و تعداد آن‌ها می‌شود. از طریق رنگ‌های متفاوت، وضعیت اعتباری نشان داده می‌شود:
• سفید: صادرکننده چک سابقه چک برگشتی نداشته یا موارد برگشتی را رفع سوء اثر کرده است.
• زرد: یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
• نارنجی: دو تا چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۲۰ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
• قهوه‌ای: پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
• قرمز: بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از مبلغ ۵۰ میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
۲. ثبت چک در سامانه پیچک
این امکان به کاربران این سامانه اجازه می‌دهد تا به‌راحتی چک‌های خود را در سامانه ثبت کنند. با وارد کردن اطلاعات مربوط به بانک صادرکننده چک و شناسه ۱۶ رقمی آن، می‌توانید از این امکان استفاده کنید.
۳. استعلام وضعیت چک
با استفاده از این امکان، با وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک، می‌توانید وضعیت آن چک را بررسی کنید.
۴. انتقال چک
با استفاده از این امکان، می‌توانید چک‌ها را به دیگران منتقل کنید. با وارد کردن اطلاعات مربوط به بانک صادرکننده چک و شناسه ۱۶ رقمی آن، و همچنین شناسه ملی یا کد ملی انتقال‌گیرنده چک، می‌توانید از این امکان استفاده کنید.
۵. تأیید دریافت و مندرجات برگه چک
با انجام انتقال چک، تا زمان تأیید دریافت چک توسط دریافت‌کننده، چک دارای آثار قانونی نیست. برای تأیید دریافت چک، ابتدا شناسه ۱۶ رقمی چک وارد شده و سپس اطلاعات آن نمایش داده می‌شود. پس از تأیید اطلاعات توسط دریافت‌کننده، چک تأیید نهایی می‌شود.
نحوه ورود به سامانه پیچک
برای استفاده از خدمات سامانه پیچک، اشخاص می‌توانند با ثبت‌نام و ورود به سامانه، از امکانات مختلف آن بهره‌برداری کنند. در ادامه، مراحل ثبت چک در این سامانه به‌صورت گام‌به‌گام توضیح داده می‌شود.
۱. ورود به اپلیکیشن پیچک
پس از دانلود و نصب اپلیکیشن پیچک، وارد آن شوید. در صفحه اصلی اپلیکیشن، گزینه “چک” را انتخاب کنید. در این مرحله، توضیحاتی در مورد سامانه به شما ارائه می‌شود. مطالب مربوط به اهمیت ثبت چک در این سامانه را مطالعه کنید. پس از مطالعه، بر روی دکمه “بعدی” کلیک کنید.
۲. ثبت چک
در این مرحله، بر روی گزینه “ثبت چک” کلیک کنید.
۳. اطلاعات چک
ابتدا باید بانک صادرکننده چک را انتخاب کنید. سپس شماره ۱۶ رقمی چک را در فیلد مربوط وارد کنید. بعد از وارد کردن اطلاعات، به مرحله بعدی بروید.
۴. احراز هویت
در این مرحله، اطلاعات کارت بانکی خود را وارد کنید. دکمه “استعلام” را بزنید تا احراز هویت انجام شود.
۵. پیام موفقیت ثبت
اگر پیامی نمایان شود که به موفقیت ثبت چک اشاره دارد، به این معنا است که چک با موفقیت در سامانه پیچک ثبت شده است.
پس از این مراحل، چک شما در سامانه ثبت می‌شود و شما می‌توانید وضعیت و اعتبار چک‌های خود را به‌آسانی بررسی کنید.
استفاده از اپلیکیشن‌های دیگر جهت استفاده از سامانه پیچک
بیشتر بخوانید: چک صیادی چیست؟ چگونه می‌توان آن را دریافت کرد؟
جهت ورود به سامانه پیچک چک، ابزارهای مختلفی وجود دارند که به شما امکان دسترسی به این سامانه را می‌دهند. علاوه بر اپلیکیشن پیچک، امکان استفاده از امکانات سامانه در برنامه‌های موبایلی دیگر نیز وجود دارد. از جمله برنامه‌های حوزه پرداخت یا همراه بانک‌ها که امکان ثبت و پیگیری چک‌ها را فراهم می‌کنند.
در ادامه، این ابزارها را توضیح می‌دهیم:
۱. اینترنت بانک، همراه بانک و سایت‌های بانکی: پس از اپلیکیشن پیچک، این ابزار اولین مسیری است که می‌توانید با استفاده از آن به سامانه پیچک چک دسترسی پیدا کنید. در این روش، شما می‌توانید از طریق اینترنت بانک، همراه بانک یا سایت‌های مختلف بانک‌ها وارد این سامانه شوید.
۲. اپلیکیشن‌های موبایل مورد تأیید بانک مرکزی: اپلیکیشن‌های موبایل مورد تأیید بانک مرکزی نیز یک راه‌حل مطمئن برای دسترسی به سامانه پیچک هستند. با استفاده از این اپلیکیشن‌ها، می‌توانید به‌راحتی چک‌های جدید خود را ثبت کنید، استعلام وضعیت چک‌ها را انجام دهید و حتی چک‌ها را انتقال دهید. این روش مستقل از نوع بانکی که از آن چک صادر شده، برای تمام افراد حقیقی امکان‌پذیر است.
۳. سایت بانک مرکزی: سایت بانک مرکزی امکان استعلام وضعیت چک‌های جدید را برای افراد دریافت‌کننده چک‌ها فراهم کرده است. با وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی چک‌های جدید، می‌توانید از وضعیت صدور چک‌ها مطلع شوید. این سامانه برای تمامی چک‌های جدید از تمامی بانک‌ها قابل استفاده است.
سخن پایانی
سامانه پیچک بانک مرکزی ایران با هدف بهبود فرآیندهای مرتبط با چک‌ها و تسهیل معاملات مالی، امکاناتی ارائه می‌دهد که باعث شفافیت، کاهش خطرات مالی و بهبود کیفیت معاملات مرتبط با صدور چک می‌شود. با استفاده از امکانات این سامانه، کاربران می‌توانند به‌راحتی فرآیندهای مرتبط با چک‌ها را در سامانه پیچک بانک مرکزی مدیریت کرده و از خدمات مفید و کاربردی آن بهره‌مند شوند. برای استفاده از این امکانات، می‌توانید به وب‌سایت رسمی بانک مرکزی مراجعه کرده یا از اپلیکیشن‌های موبایلی مورد تأیید بانک مرکزی و اینترنت بانک، همراه بانک و سایت‌های بانکی بانک‌های مختلف استفاده نمایید.
سامانه پیچک بانک مرکزی سامانه‌ای است که امکان انجام خدمات مرتبط با چک‌های صیادی را برای کاربرانش فراهم می‌کند. این سامانه از طریق اپلیکیشن‌های موبایل و درگاه‌های بانکی در دسترس کاربران است.
خیر، این سامانه از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت موبایلی و برخی درگاه‌های بانکی و مؤسسات اعتباری قابل دسترسی است. این اپلیکیشن‌ها و درگاه‌ها از همکاری با بانک‌ها و مؤسسات مرتبط برای ارائه خدمات استفاده می‌کنند.
امکانات سامانه پیچک بانک مرکزی شامل پنج مورد اصلی زیر می‌شود:
• استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک
• ثبت چک
• استعلام وضعیت چک
• انتقال چک
• تأیید دریافت و مندرجات برگه چک
این امکانات به کاربران اجازه می‌دهند تا از وضعیت چک‌ها و خدمات مختلف مرتبط با آن‌ها با خیالی آسوده استفاده کنند.
