پرداخت یاری چیست؟
در یکی دو سال گذشته کلمه‌ی جدید پرداخت یاری را زیاد شنیده ایم، اما به ندرت از دلیل ایجاد این کلمه و فعالیت شرکتهای پرداخت یاری اطلاع داریم. قصد داریم در این مقاله از مراحل شکل گیری آن توضیحاتی ارائه بدیم تا با حق و حقوق کاربران و شرکتهای پرداخت یاری بیشتر آشنا بشیم. با ما همراه باشید:
هدف فعالیت پرداخت یار
هدف فعالیت پرداخت یار ارائه خدمات پرداخت و نظارت بر عملکرد پذیرندگان پشتیبانی شده پس از اتصال آنها به شبکه الکترونیکی پرداخت است.
پرداخت یار کیست؟
با گسترده شدن فضای کسب و کار و نیاز این حوزه به بستر امن درگاه پرداخت، نهاد جدیدی برای تسهیل پرداخت های الکترونیک به نام پرداخت یار از سوی بانک مرکزی تعریف شده است که با انعقاد قرار داد با شرکتهای ارائه دهنده خدمات پرداخت امکان استفاده از ابزارهای پذیرش و اتصال به شبکه الکترونیکی پرداخت (شاپرک) به صورت غیر مستقیم برای این نهاد میسر می شود. در نتیجه پرداخت یار در چارچوب سند تدوینی از سوی بانک مرکزی و بر اساس قرارداد منعقده با شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت (PSP) و شاپرک، می تواند پرداخت‌های بدون کارت از جمله پرداخت های درون برنامه ای مبتنی بر زیرساخت‌های همراه را برای پذیرندگان خود انجام داده و سپس به شبکه شاپرک ارسال کند. در مقاله تفاوت درگاه پرداخت مستقیم (PSP) و واسط می توانید این دو درگاه پرداخت را با هم مقایسه کنید و بیشتر آشنا شوید.
شروع پرداخت یاری
سومین جلسه فینتاک که در مهرماه سال ۱۳۹۵ با حضور جمعی ۸۰ نفره از فعالان حوزه فینتک کشور و با حضور مهندس ناصر حکیمی مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی ایران برگزار شد.
مثلث برمودای فینتک
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات بانک مرکزی ایران عوامل اصلی حیات فینتک‌ها را در قالب یک مثلث توصیف کرد که در سه رأس آن محدودیت‌های وجود دارد. فعالیت در مساحت این مثلث بلامانع خواهد بود و درصورتی‌که فعالیت‌ها به رأس مثلث نزدیک شود بانک مرکزی و نهاد قانون‌گذار اکیداً با آن برخورد خواهد کرد. در ادامه به نقل از ناصر حکیمی به ۳ اصلی که هر فینتکی باید به آنها توجه داشته باشد و رعایت کند که به آنها مرتکب نشود، اشاره خواهیم کرد.
رأس اول «خلق پول»
مهم‌ترین رأس این مثلث «خلق پول» است که بانکی مرکزی به‌هیچ‌وجه در خصوص آن کوتاه نمی‌آید. خلق پول سه فاکتور دارد که اگر کسب‌وکاری هر سه فاکتور را در کنار هم داشته باشد خلق پول کرده است. اولی «ابزار ذخیره ارزش» است که خب در مدل‌های کسب‌وکاری خیلی نمی‌توان از آن دوری کرد. دومی بحث «اِبرای با پول ملی» است؛ یعنی یک فردی از شما بپذیرد که با این ابزار بدهی شما پاس شود. سومین فاکتور «تبدیل‌پذیری» است؛ یعنی آن را بتوان به سایر اشکال پول تبدیل کرد؛ مثل اسکناس، سپرده و … .
اگر کاری بکنید که هر سه فاکتور موردنظر را با هم داشته باشید شما خلق پول کرده‌اید. چرا نمی‌توانید خلق پول کنید؟ چون طبق قوانین کشور، خلق پول بر عهده دو گروه است؛ یکی بانک مرکزی که اسکناس چاپ می‌کند و دومی بانک‌ها هستند که دسته‌چک به مردم می‌دهند. پس خلق پول انحصاراً توسط قانون به بانک مرکزی و بانک‌ها محول شده است درنتیجه هر کسب‌وکاری که به دنبال خلق پول باشد یا مدل کسب‌وکارش طوری باشد که ویژگی‌های خلق پول را داشته باشد مطمئناً با آن برخورد خواهد شد.
دقت داشته باشید که خلق پول از هم‌نشینی این سه فاکتور ایجاد می‌شود؛ پس اگر می‌خواهید کسب‌وکاری داشته باشید که ازلحاظ خلق پول دچار مشکل نشود باید یکی از این ۳ فاکتور را در کسب‌وکارتان حذف کنید. فاکتور اول را اغلب نمی‌توان تضعیف کرد؛ ولی فاکتور دوم را در برخی از کسب‌وکارها می‌توان تضعیف کرد و فاکتور سوم را تقریباً در تمام کسب‌وکارها می‌توان تضعیف کرد. پس روی تضعیف فاکتور سوم در مدل کسب‌وکارتان بیشترین وقت را بگذارید.
رأس دوم «خریدوفروش ارز»
برویم سر دومین رأس این مثلث. دومین رأس این مثلث «خریدوفروش ارز» است. در مورد خریدوفروش ارز هم از لحاظ قانون یک انحصار وجود دارد که خریدوفروش ارز را به سه گروه محول کرده است. اولی خود بانک مرکزی است که فقط به بانک‌ها ارز می‌فروشد. بانک‌ها و صرافی‌ها دو گروه دیگری هستند که می‌توانند طبق قانون کار خریدوفروش ارز انجام دهند. با توجه به اینکه ما پول ملی داریم و ارز به‌عنوان یک کالا (commodity) که دارای ارزش ریالی است شناخته می‌شود، پس مصداق خریدوفروش ارز در خارج از چارچوب قانونی تعیین شده، قاچاق محسوب می‌شود و قاچاق هم یک جرم امنیتی است. پس اگر کسب‌وکاری می‌خواهد روی خریدوفروش ارز صورت بگیرد باید زیر پرچم یکی از این سه گروه قرار بگیرد.
رأس سوم «صدور ابزار پرداخت و سپرده‌گیری»
سومین رأس مثل این است که ابزار پرداخت صدور کنید؛ مثل کارت. یا اینکه به یک موسسه سپرده‌پذیر تبدیل شوید که پول را بچرخاند.
همچنین در خصوص خبری که چندی پیش از این جلسه به‌صورت غیر رسمی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود، مدیرکل فناوری اطلاعات بانکی مرکزی صحت کلیت آن را تأیید کرد و گفت: «قرار است با حضور جمعی از نهادهای مختلف به یک چارچوب کلی برسیم.»
متن منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی این چنین بود: «بنا بر اطلاعات دریافتی، آئین‌نامه ساماندهی وبسایتهای تجمیع کننده (واسط پرداخت) توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیک تهیه و در اختیار نهادهای مرتبط جهت اصلاحات احتمالی قرار گرفته است و در روزهای آینده تصویب و ابلاغ خواهد شد و پرونده وبسایتهای کسب‌وکارهای فناور مالی بسته خواهد شد.»
که می‌توان تأیید آن شایعه را شروع روند پرداخت یاری دانست، چرا که بعد از چندین نشست دیگر با نمایندگان بانک مرکزی و شاپرک و تدوین چارچوبی برای حوزه‌ی درگاه‌های پرداخت واسط، در نهایت منجر به اخذ مجوز پرداخت یاری شد.
مزایای پرداخت یاری
- ساماندهی درگاه‌های پرداخت واسط.
- جلوگیری از سوء استفاده وبسایتهای متخلف.
- نظارت بیشتر شاپرک بر روی درگاه‌های پرداخت واسط.
- ارائه یک کد پذیرندگی برای هر پذیرنده. (کاربران زیر مجموعه)
- واریز شدن تنها سود کارمزد پذیرندهها به حساب شرکت پرداخت یار. (مبالغ تراکنش پذیرندهها پس از کسر کارمزد به حساب خودشان واریز می‌شود)
- مدیریت بهتر لیست سیاه پذیرندگان.
- مزیت دیگر پرداخت یاری این است که در صورتی که این طرح به صورت کامل پیاده سازی شود، پرداخت یاران دیگر نیاز به نگهداری کل هزینه های پرداخت شده از طریق درگاه های اینترنتی کاربران زیر مجموعه خود را ندارند. تنها کارمزد مشخص شده مربوط به تراکنش هر کاربر درون حساب شرکتی واریز خواهد شد.
معایب پرداخت یاری
- کندی روند اجرای پرداخت یاری.
- ناهماهنگی بین افراد مختلف در شاپرک برای پاسخگویی. (برخی مواقع ممکن است یک ماه برای صحبت با شخص خاص منتظر بمانید و پس از آن متوجه شوید که آن شخص در روند دریافت مجوز شما تاثیر و نقشی ندارد)
- ناقص بودن پیاده سازی پرداخت یاری. (بخش واریز جداگانه سود پذیرندهها هنوز پیاده سازی نشده و مدیریت لیست سیاه پذیرندهها هنوز به صورت کامل انجام نشده است)
امیدواریم که از این مطلب استفاده کافی برده باشید. ما را از نظرات خوبتان دریغ نکنید.
کمک گرفته از سایت راه پرداخت
