در بهمن ماه سال 1399 بانک مرکزی اعلام کرد که کسانی که کد شهاب ندارند، دیگر نمی توانند از طریق سامانه ساتنا پول منتقل کنند. این خبر بین مردم پخش شد و روزنامه ها آن را منتقل کردند. اما مردم به درستی نمی دانستند که چه اتفاقی قرار است بیفتد و کد شهاب چیست؟
از آن روز تا کنون سختگیری های بانک مرکزی برای داشتن شناسه شهاب به تدریج تشدید شده و اکنون افرادی که فاقد این کد هستند، نمی توانند نقل و انتقال پول را از طریق ساتنا و پایا انجام بدهند و یا دسته چک بگیرند. قرار است به زودی افرادی که فاقد آن هستند، به طور کلی، از انجام عملیات بانکی محروم شوند. اما کد شهاب که اینقدر مهم است چیست و چطور باید آن را دریافت کنیم
کد شهاب چیست؟
«شهاب» مخفف «شناسه هویت الکترونیک بانکی» است و کد شناسایی افرادی است که حساب بانکی دارند. هر فردی که در بانک حساب دارد، یک کد شهاب منحصر به فرد دارد که 16 رقمی است و برای خوانش راحت تر، هر چهار شماره آن از چهار شماره بعدی جدا شده اند (مانند شماره کارت بانکی).
همان طور که کد ملی و شناسه سجام، نشان دهنده هویت فرد در کشور و سازمان بورس هستند، کد شهاب هم نشان دهنده هویت فرد در بانک است.
شناسه شهاب یا شناسه هویت الکترونیک بانکی برای چه ایجاد شد؟
بیشتر بخوانید: چک صیادی چیست؟
همان طور که می دانید افراد در بانک های مختلف حساب باز می کنند و شماره مشتری ها و شماره حساب های مختلفی دارند. یک فرد به تعداد بانک هایی که در آن حساب دارد، دارای شماره مشتری است و در هر بانکی ممکن است چندین حساب داشته باشد. این موضوع سبب می شود که تعداد حساب های بانکی بسیار بسیار زیاد شوند و رسیدگی به آنها سخت گردد.
از طرف دیگر، تا چند سال اخیر برخی از افراد حقیقی و حقوقی بدون این که شماره ملی و یا شناسه ملی خود را به بانک ارائه داده باشند در بانک ها حساب باز کرده بودند و به نقل و انتقال پول می پرداختند.
همه این ها سبب شد که بانک مرکزی نتواند نظارت دقیقی بر تراکنش های بانکی داشته باشد. تعداد بسیار زیادی تراکنش به شکل روزانه انجام می شد که با شماره کارت های مختلفی که به افراد واحدی تعلق داشت انجام می گرفت و رسیدگی به آنها واقعا سرسام آور بود.
از آن مهم تر این که بانک مرکزی نمی توانست تراکنش افرادی را که اطلاعات هویتی کاملی در بانک نداشتند، پیگیری کند. پس تعدادی نقل و انتقال پول انجام می شد که مشخص نبود توسط چه کسی و به چه منظوری انجام شده است. همه اینها احتمال جرائم مالی و پول شویی را بالا می برد.
به دنبال این مشکلات، اداره کل مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، بخشنامه جدیدی را صادر کرد که به موجب آن هر بانکی قبل از ارائه دسته چک باید اطلاعات هویتی فرد مورد نظر را به طور کامل در سامانه ای به نام «نهاب» تکمیل می کرد. این بخشنامه مقدمه ای برای ایجاد کد شهاب شد.
پس از ایجاد نهاب و سامانه های مشابه، بانک مرکزی به تدریج اطلاعات هویتی همه افرادی که در بانک های مختلف حساب داشتند جمع کرد و آنها را کاملا یکپارچه کرد. سپس به هر فردی یک کد واحد به نام شهاب داد که در حقیقت شناسه او در بانک است.
کاربرد کد شهاب چیست؟
کد شهاب که توسط بانک مرکزی داده می شود، در حقیقت کدی است که افراد مختلف را در نظام بانکی شناسایی می کند. با این کد بانک مرکزی متوجه می شود که فرد مورد نظر در چه بانک هایی حساب دارد و از چند شماره حساب و یا کارت استفاده می کند. با داشتن این کد دیگر پیگیری تراکنش ها برای بانک مرکزی سخت نیست و هر تراکنشی به جای ثبت در بانک های مختلف و با شماره حساب های مختلف با یک کد شهاب ثبت می شود.
نکته مهم در مورد کد شهاب این است که افرادی که اطلاعات هویتی آنها کامل نیست، کد شهاب دریافت نمی کنند و وقتی شناسه شهاب نداشته باشند، تراکنش های آنها از نظر بانک مرکزی غیر قانونی است و نباید انجام شود. این سبب می شود که افراد مجبور شوند، اطلاعات هویتی خود را کامل کنند.
نحوه دریافت کد شهاب
کد شهاب چیزی نیست که لازم باشد آن را دریافت کنید. اگر در بانک حساب دارید و شماره ملی خود را در بانک ثبت کرده اید، بانک مرکزی یک شماره شهاب به شما اختصاص داده است و از طریق آن فعالیت های شما را پیگیری می کند. این شماره چیزی نیست که مثل شماره ملی لازم باشد آن را برای ارائه خدمات به مراکز مختلف ارائه دهید. هر جا که لازم باشد، بانک از طریق شماره شهاب شما، اطلاعات مختلفی را که نیاز دارد استعلام می کند.
اما در یک مورد لازم است برای گرفتن کد شهاب اقدام کنید و آن این است که بدون کامل کردن اطلاعات هویتی خود در بانک ها حساب باز کرده باشید. اگر این گونه باشد، احتمالا دیگر نمی توانید دسته چک بگیرید و یا نقل و انتقال پول انجام دهید. برای برطرف شدن این مشکل باید به بانک رفته و اطلاعات هویتی خود را کامل کنید تا شماره شهاب شما مشخص شود.
به طور معمول، لازم نیست برای دریافت این کد اقدام کنید، اما اگر در نقل و انتقال پول و بیزینس خود دچار مشکل شدید، این احتمال را بدهید که مشکل مربوط به شناسه شهاب است و برای برطرف کردن آن به بانکی که در آن حساب دارید مراجعه کنید.
استعلام کد شهاب
گرفتن کد شهاب با استعلام آن فرق می کند. اگر می خواهید به هر دلیل کد شهاب خود را استعلام کنید، می توانید به دو طریق عمل کنید:
● مراجعه به بانک: برای این کار لازم است همراه با كارت ملی خود به بانک مراجعه کرده و کد شهاب خود را بگیرید.
● استعلام غیر حضوری: بسیاری از بانک ها این امکان را فراهم کرده‌اند که افراد به شکل غیر حضوری کد شهاب خود را دریافت کنند. برای این کار لازم است به سامانه بانک خود مراجعه کرده و گزینه استعلام کد شهاب را انتخاب کنید. در این مرحله برخی از اطلاعات شخصی خود را وارد می کنید و کد خود را دریافت می نمایید.
نکته: به یاد داشته باشید که اگر در چند بانک حساب دارید، استعلام کد شهاب از یکی از بانک ها کافی است. کد شهاب یک کد واحد است که برخلاف شماره شبا در بانک های مختلف یکی است.
مزایای دریافت کد شهاب
مزایای دریافت شناسه شهاب این است که می توانید تراکنش های بانکی خود را به راحتی انجام دهید. در غیر این صورت به تدریج از سیستم بانکی کنار گذاشته می شوید و تا زمانی که اطلاعات هویتی خود را در بانک کامل نکرده اید، نمی توانید از امکانات بانکی بهره‌مند شوید. بانک مرکزی در زمینه محدود کردن و قطع کردن تراکنش های بانکی افرادی که کد شهاب ندارند جدی است. محدودیت ها از تراکنش های ساتنا شروع شده و اکنون به دسته چک و پایا رسیده است. پس بهتر است هر چه سریع تر با مراجعه به بانک اطلاعات هویتی خود را کامل کنید تا دچار مشکل نشوید.
بیشتر بخوانید: سامانه پل چیست؟
مدارک لازم برای دریافت شناسه شهاب
نام، نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، آدرس منزل، شماره تماس، شغل و…. از جمله اطلاعاتی هستند که برای دریافت شناسه شهاب لازم هستند. وقتی به بانک مراجعه می کنید، لازم است برای افتتاح حساب یک فرم کامل که شامل اطلاعات ذکر شده و اطلاعات دیگری است را پر کنید تا پس از تایید آنها به وسیله بانک مرکزی، حساب شما افتتاح شود. افراد حقیقی باید حتما شماره ملی ارائه دهند. در مورد افراد حقوقی شناسه ملی لازم است. حتی اتباع هم باید برای افتتاح حساب و استفاده از خدمات بانکی باید کد فراگیر داشته باشند.
بانک مرکزی برای تایید اطلاعات هویتی به سامانه هایی مانند سامانه ثبت احوال و ثبت شرکت ها متصل است تا با استفاده از آنها اطلاعات ذکر شده توسط مشتری را راستی آزمایی کرده و در صورت صحت، کد شهاب را ارائه دهد. کد شهاب در حقیقت چراغ سبزی برای بانک مورد نظر است که به شما امکانات و تسهیلاتی را که درخواست دارید، ارائه دهد.
سخن آخر
کد شهاب که به آن شناسه شهاب نیز گفته می شود، شناسه هویت الکترونیکی بانکی است. این کد در حقیقت شناسه افراد در بانک مرکزی است و فعالیت های بانکی افراد توسط این شناسه به شکل جامع و یکپارچه بررسی می شود. شناسه شهاب در حقیقت تاییدی از بانک مرکزی برای شعب بانکی است که بتوانند خدمات مورد نظر را به مشتری ارائه دهند.
توجه به این نکته ضروری است که تکمیل اطلاعات هویتی افراد بر عهده بانک ها است و بانک مرکزی در این زمینه وظیفه‌ای ندارد. اما کد شهاب راهی است که بانک مرکزی از طریق آن بر فعالیت صحیح و مطابق قانون بانک ها نظارت می کند. در صورت وجود مشکل در اطلاعات هویتی مسئولیت بر عهده بانکی است که بدون داشتن شماره شهاب، خدمات را به مشتری با هویت مخدوش ارائه کرده است.
همه افراد حقیقی، حقوقی و اتباع برای استفاده از خدمات بانکی باید دارای شناسه شهاب باشند و به این منظور لازم است در یکی از شعب بانکی تایید هویت شده باشند.
