این روزها اصطلاح بلاکچین نُقل همهی رویدادها شده است و کمتر کسی را میتوان دید که با این اصطلاح آشنا نباشد. با این حال، به جرات میتوان گفت که آشنایی اغلب افراد سطحی بوده و بدون درک عمیق آن است. در ادامه میخواهیم بیشتر راجع به بلاکچین، چگونگی عملکرد آن و همچنین صنایعی که با توسعهی این فناوری دچار تحول شدهاند، صحبت کنیم.
بلاکچین به معنای یک زنجیره بلوک است، اطلاعات دیجیتال (بلوک) که در یک پایگاه داده عمومی ذخیره میشوند.
اگر بخواهیم یک تعریف ساده از بلاکچین داشته باشیم، میتوانیم بگوییم که بلاکچین یک فناوری دفترکل توزیع یافته است که زیرساخت ارزهای رمزنگاریشده مانند بیتکوین محسوب میگردد.
فناوری بلاکچین راهی شفاف، امن، قابل بازبینی و مقاوم در برابر قطع برق جهت ثبت و انتقال اطلاعات فراهم میآورد.
ارمغان بلاکچین برای سازمانها شفافیت، دموکراسی، عدم تمرکز، بهرهوری و امنیت است.
این اطلاعات در بلوکهایی ثبت میشوند که به صورت زنجیرهوار به هم مرتبط هستند. اگر اطلاعات یکی از این بلوکها تغییر کند، تمام بلوکهایی که همانند زنجیر به آن وصل شدهاند نیز دچار تغییر میشوند. زمانی که دادهای وارد بلوکها میشود، تمام افرادی که به این شبکه دسترسی دارند، از ورود آن مطلع میشوند. دادههای موجود در بلاکچین به هیچ عنوان قابل دستکاری و حذف نمیباشند، مگر اینکه تمامی افراد رضایت خود را اعلام کنند.
وبسایت دیلویت (Deloitte) به بررسی ۱۰۰۰ کسبوکار مختلف در هفت کشور پرداخته و دربارهی ادغام این شرکتها با بلاکچین مطالعاتی را انجام داده است. نظرسنجی آنها نشان میدهد که ۳۴% از این کسبوکارها از بلاکچین استفاده میکنند و ۴۱% باقی مانده نیز طی ۱۲ ماه آینده به طور کامل به سمت این تکنولوژی حرکت خواهند کرد.
به طور کلی و با توجه به آمارهای مربوطه، پیشبینی میشود که بازار تکنولوژی بلاکچین تا سال ۲۰۲۱ به ۲.۳ میلیارد دلار افزایش یابد. این در صورتی است که در سال گذشته این رقم ۳۳۹.۵ میلیون دلار بوده است. بنابراین پیشبینی میشود، بلاکچین به سرعت بر دنیای سنتی ما غالب شده و تحولات آن دنیای اطراف ما را در بربگیرد.
هماکنون نیز بلاکچین حوزههای مختلفی را پوشش داده است و استارتآپهای بسیاری در این حوزهها شروع به فعالیت کردهاند، در ویدیوی زیر که توسط زرینپال ترجمه شده است، میتوانید ۱۹ حوزهای که بلاکچین در حال ایجاد تحول در آنهاست را بشناسید و با تعدادی از استارتآپهای این حوزه آشنا شوید.
۱. بانکداری و پرداخت
برخی میگویند تأثیر بلاکچین بر بانکداری مشابه تأثیری خواهد بود که اینترنت بر رسانهها گذاشت. فناوری بلاکچین میتواند جهت ارائه خدمات مالی به میلیاردها انسان در سراسر جهان به کار رود. بالأخص کسانی که در کشورهای جهان سوم زندگی میکنند و به خدمات بانکداری سنتی دسترسی ندارند.
۲. امنیت سایبری
اگرچه دفترکل بلاکچین در دسترس همگان است، اما دادههای روی آن توسط رمزنگاری پیشرفته رمزگذاری و تائید میشوند. بدین طریق امکان هک و تغییر بدون مجوز دادهها کاهش پیدا میکند. بلاکچین نیاز بهواسطه را از بین میبرد و در مقایسه با سامانههای قدیمی امنیت سایبری بهرهوری را بهطور قابلتوجهی افزایش میدهد.
۳. مدیریت زنجیرهی تامین
با استفاده از فناوری بلاکچین میتوان سوابق تراکنشها را بهطور دائمی و غیرمتمرکز ثبت کرده و با امنیت و شفافیت بر آنها نظارت نمود. این مهم بهطور قابلتوجهی تأخیرهای زمانی و اشتباهات انسانی را کاهش میدهد. همچنین بدین طریق میتوان هزینههای مرتبط با نیروی کار، ضایعات و تشعشع را در تمام نقاط زنجیره تأمین کنترل نمود.
با این روش میتوان درکی واقعی از تأثیرات محصول بر محیطزیست به دست آورد و در راستای کنترل آن اقدامات لازم را به عمل آورد.
همچنین با استفاده از بلاکچین میتوان اصالت محصول را تائید کرده و با پیگیری منشأ محصول از انطباق آن با مؤلفههای تجارت منصفانه اطمینان حاصل کرد.
۴. پیشبینی
بلاکچین تلاش دارد رویکرد کلی نسبت به تحقیق، مشاوره، تحلیل و پیشبینی را دگرگون کند. پلتفرمهای آنلاین مثل آگور به دنبال خلق بازارهای توزیع یافته جهانی برای پیشبینی هستند. از این فناوریها میتوان برای شرطبندی و نظارت بر آنها بهصورت توزیع یافته استفاده نمود؛ از ورزش و سهام گرفته تا انتخابات.
۵) شبکه و اینترنت اشیاء
سامسونگ و آیبیام در حال همکاری بر روی پروژهای به نام ادِپت هستند. هدف خلق شبکهای غیرمتمرکز از دستگاههای اینترنت اشیاء است که بهمثابه یک دفترکل عمومی برای تعداد کثیری از دستگاهها است تا بتوانند بدون نیاز به یک مرکز با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
بدین ترتیب دستگاهها خواهد توانست بهصورت مستقیم به هم مرتبط شده و به مدیریت اشکالات، بهروزرسانی نرمافزار و نظارت بر مصرف انرژی مبادرت کنند.
۶. بیمه
بازار جهانی بیمه متکی به مدیریت اعتماد است. بلاکچین روش جدیدی برای مدیریت اعتماد محسوب میشود و میتواند برای تائید انواع داده در قراردادهای بیمه مانند هویت افراد به کار گرفته شود.
۷. حملونقل خصوصی و اشتراک سفر
از بلاکچین میتوان برای خلق نسخههای غیرمتمرکز از اَپهای اشتراک سفر همتابههمتا استفاده نمود. بدینوسیله صاحبان خودرو و کاربران خواهند توانست مشارکتی بر مبنای شرایط دلخواه خود را بدون نیاز بهواسطه بهصورت امن سامان دهند.
۸. ذخیرهسازی ابری و آنلاین
قرار گرفتن داده بهصورت متمرکز روی یک سرور ماهیتاً در برابر هک، از دست رفتن اطلاعات و اشتباهات انسانی آسیبپذیر است. استفاده از فناوری بلاکچین این امکان را فراهم میسازد که فضای ذخیرهسازی ابری در برابر حملات مقاومتر و امنتر باشد.
۹. خیریه
از مشکلات رایج در فعالیت خیریه میتوان به عدم بهرهوری کافی و فساد اشاره نمود که مانعی در برابر رسیدن منابع مالی به نیازمندان است. ردیابی کمکها با استفاده بلاکچین این اطمینان را ایجاد میکند که پول شما به دست نیازمندان میرسد.
۱۰. رأیگیری
یکی از مهمترین حوزههای جامعه که بلاکچین احتمالاً در آن تحول ایجاد خواهد کرد رأیگیری است. فناوری بلاکچین میتواند برای ثبت رأیدهندگان، تائید هویت و شمارش الکترونیک آراء به کار گرفته شود. بدین طریق میتوان اطمینان داشت که تنها آرای صحیح و واقعی در انتخابات لحاظ میشوند و هیچ رأیی دچار تغییر یا حذف نگشته است.
۱۱. دولت
سیستم دولتی معمولاً آهسته، غیر شفاف و در معرض فساد است. پیادهسازی سیستمهای مبتنی بر بلاکچین در عملیات دولتی میتواند بوروکراسی را بهطور قابلتوجهی کاهش داده و امنیت، بهرهوری و شفافیت را ارتقاء بخشد.
۱۲. یارانهها و کمکهای عمومی
حوزه کمکهای عمومی هم از عدم سرعت و بوروکراسی رنج میبرد. فناوری بلاکچین میتواند برای بررسی، تائید و توزیع کمکهای عمومی و بیمههای بیکاری به صورتی بهینهتر و امنتر از گذشته به کار گرفته شود.
۱۳. بهداشت و درمان
بهداشت و درمان هم یکی از حوزههایی است که متکی به سامانههای قدیمی بوده و نیازمند تحولات گسترده است. یکی از چالشهای بیمارستانها نبود پلتفرمی امن برای ذخیرهسازی داده است. به علت نبود زیرساختهای جدید بیمارستانها اغلب قربانی حملات هکرها میشوند. فناوری بلاکچین میتواند بیمارستانها را قادر به ذخیرهسازی امن دادههایی نظیر سوابق پزشکی کند بهنحویکه بتوان آنها را با متخصصان مورد تائید یا بیماران به اشتراک گذاشت. این مهم علاوه ارتقای امنیت، برافزایش دقت و سرعت تشخیص پزشکی نیز مؤثر واقع خواهد شد.
۱۴. مدیریت انرژی
مدیریت انرژی یک صنعت متمرکز باسابقه طولانی است. تولیدکنندگان و مصرفکنندگان انرژی نمیتوانند بهصورت مستقیم با یکدیگر در ارتباط باشند و به واسطهگری شبکه توزیع عمومی یا دیگر واسطههای مورد اعتماد وابستهاند.
۱۵. موسیقی آنلاین
چندین استارتآپ بلاکچین در حال ارائه راههای جدیدی هستند تا موزیسینها بتوانند بدون استفاده از شرکتهای توزیع موسیقی یا پلتفرمهای گوناگون موسیقی خود را صورت مستقیم به طرفداران خود بفروشند. قراردادهای هوشمند میتوانند بهصورت خودکار مشکلات مالکیت معنوی را حل کنند و مالکیت خالقان موسیقی را نسبت به تولیداتشان تحکیم نمایند.
۱۶. فروش
زمانی که خرید میکنید باید به سیستم فروش فروشگاه یا بازار اعتماد کنید. سازوکارهای غیرمتمرکز فروش بر پایه بلاکچین بهگونهای متفاوت عمل میکنند. آنها فروشندگان و خریداران را بدون واسطه و کارمزد به یکدیگر متصل میسازند.
۱۷. املاک
بوروکراسی، نبود شفافیت، کلاهبرداری و اشتباه در سوابق ثبتی بخشی از مشکلات خریدوفروش املاک به شمار میرود. فناوری بلاکچین با کاهش نیاز به ثبتاسناد کاغذی میتواند باعث سرعت بخشی به مبادلات گردد. بلاکچین همچنین میتواند درزمینه پیگیری، تائید مالکیت و تضمین صحت اسناد و انتقال اسناد به ما یاری دهد.
۱۸. سرمایهگذاری جمعی
در چند سال اخیر سرمایهگذاری جمعی تبدیل به روشی محبوب برای تأمین سرمایه استارتآپهای جدید گشته است. پلتفرمهای سرمایهگذاری جمعی برای ایجاد اعتماد بین خالقان پروژهها و حامیان به وجود آمدهاند اما هزینه زیادی برای این خدمات دریافت میکنند. در سرمایهگذاری جمعی مبتنی بر بلاکچین اعتماد از طریق قراردادهای هوشمند و سامانههای خوشنامی آنلاین به وجود میآید که نیاز بهواسطه را از بین میبرند. پروژههای جدید میتوانند برای جذب سرمایه توکنهای خود را انتشار دهند که نماینده ارزش هستند و در آینده میتوانند در برابر محصولات، خدمات یا پول نقد مورد مبادله قرار گیرند. امروزه بسیاری از پروژههای بلاکچین از این طریق موفق به جذب میلیونها دلار سرمایه گشتهاند. اگرچه این مهم در ابتدای راه قرار دارو و آینده رگولاتوری سرمایهگذاری جمعی مبتنی بر بلاکچین در هالهای از ابهام است، این حوزه از پتانسیل بالایی برخوردار است.
۱۹. صنعت شما
اگر صنعت شما با هر نوعی از داده یا تراکنش سروکار دارد، احتمالاً عرصه مناسبی برای تحول از طریق بلاکچین است. فضا کاملاً باز است و فرصتها بیشمار.
تکنولوژی بلاک چین حتی بر روی شرکت های تولیدی و صنعتی نیز اثر چشمگیری داشته است. مدیریت زنجیره تامین به شدت به بلاک چین وابسته است. به طور مثال در یکی از شرکت های خارجی فعال در صنعت تهویه مطبوع، زنجیره تامین به منظور تایید اصالت کالا مجهز به بلاک چین بود