بانکداری سنتی ممکن است شعبه های بانکی، دستگاه های خودپرداز بعضا ناکارآمد و کوهی از کاغذبازی را به ذهن بیاورد. اما امروزه گروه جدیدی از استارتاپ‌های غیربانکی فین تک (فناوری مالی)، که به عنوان نئوبانک شناخته می‌شوند، در حال مبارزه با این کلیشه‌ها در قالب پلت‌فرم‌های بانکی دیجیتالی هستند که نوید تجربه آنلاین یکپارچه و کم یا بدون کارمزد را می‌دهند.
اما اصولا نئو بانک چیست؟ در ادامه، درباره چیستی این نوع جدید از بانک ها و نحوه عملکرد آنها را توضیح می دهیم و به نظرات موافقان و مخالفان آنها اشاره می کنیم. اما پیش از آن یک پلتفرم پرداخت آنلاین را به شما معرفی می‌کنیم که می توانید برای پرداخت راحت و امن مشتریانتان از آن استفاده کنید. اگر شما هم جزو شرکت های فین تک هستید و نیاز به فضایی امن برای پرداخت مشتریانتان دارید درگاه پرداخت زرین پال خیال شما را بابت هر نوع پرداختی راحت می کند.
نئوبانک چیست؟
نئوبانک‌ها که گاهی اوقات به آنها «بانک‌های چالشگر» نیز گفته می‌شود، شرکت‌های فین تک هستند که اپلیکیشن‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌ها را برای ساده‌سازی بانکداری تلفن همراه و آنلاین ارائه می‌دهند. این فین تک‌ها عموماً در محصولات مالی خاصی مانند حساب‌های چک و پس‌انداز تخصص دارند. آنها همچنین نسبت به همتایان مگابانک خود چابک تر و شفاف تر هستند، با اینکه بسیاری از آنها با چنین مؤسساتی برای بیمه کردن محصولات مالی خود شریک می شوند.
اصطلاح «بانک چالشگر» برای اولین بار در بریتانیا رایج شد که به تعدادی از استارتاپ های بانکداری فین تک که در پی بحران مالی ۲۰۰۷-۲۰۰۹ ظهور کردند، اشاره می کرد.
امروزه، این فین تک‌ها با همان روشی که Airbnb صنعت مهمان‌نوازی را متحول کرد یا اوبر و لیفت صنعت حمل و نقل را تغییر دادند، در حال متحول کردن بخش بانکی هستند. در ایالات متحده، برخی از نئوبانک های بزرگ به صورت دسته‌ای مشتریان را جذب می‌کنند. به عنوان مثال، در فوریه ۲۰۲۱، تخمین زده شد کهChime ، ۱۲ میلیون مشتری دارد، یعنی در حدود یک سال، هشت میلیون مشتری به آن اضافه شده است.
در دسامبر ۲۰۲۰، تحقیقات توسط Exton Consulting، یک شرکت مشاوره استراتژی و مدیریت برای بخش خدمات مالی مستقر در پاریس فرانسه، نشان داد که ۲۵۶ نئوبانک در سراسر جهان وجود دارد.
بیشتر بخوانید: پرداخت یاری چیست؟
تفاوت نئوبانک با بانک های سنتی و آنلاین
نئوبانک ها عمدتاً پلتفرم های بانکداری آنلاینی هستند که شعبه ندارند، اما نباید آنها را با بانک های آنلاین اشتباه گرفت. به طور کلی، بانک های سنتی بیشترین و گسترده‌ترین خدمات بانکی را به مشتریان ارائه می‌کنند، از کارت بانکی و وام و سود پس انداز گرفته تا بیمه و سپرده گذاری ارزی. بانک‌های آنلاین نیز تا حد زیادی خدماتی نزدیک به بانک‌های سنتی ارائه می کنند، هرچند هنوز محدودتر هستند و همه امکانات بانک های سنتی را در اختیار مشتری قرار نمی دهند.
اما نئوبانک ها با دو نوع بانک قبلی کمی فرق دارند. افتتاح حساب در این بانک‌ها سریع و آسان است و حداقلی برای مبلغ سپرده مشخص نمی شود. اما خدمات این بانک ها هنوز بسیار کمتر از بانک های سنتی و بانک های آنلاین است و محدود به برداشت، پرداخت و انتقال اعتبار است. معمولاً در نئو بانک ها افتتاح حساب مشترک، گرفتن وام یا سرمایه گذاری امکان پذیر نیست.
در عین حال، نسبت به بانک های سنتی و آنلاین، نئوبانک‌ها استقلال بیشتر و کامل تری در مدیریت امور مالی به مشتریان خود می دهند، ازجمله رصد در لحظه هزینه‌ها، تجمیع حساب، پرداخت از طریق پیام کوتاه یا ایمیل، فعال سازی یا غیرفعال کردن پرداخت بدون تماس، مجوز معاملات خارجی و مدیریت ارزهای مجازی و غیره.
همچنین نئو بانک ها به دلیل هزینه های کمتری که دارند، کارمزدهای کمتری هم نسبت به دو نوع بانک دیگر می گیرند که این مسئله، می تواند آنها را به گزینه جذاب تری تبدیل کند. در عین حال به نظر می رسد همچنان بانک های سنتی و تا حدی بانک های آنلاین، به دلیل دسترس پذیر بودن و کنترل بیشتر مشتری بر دارایی ها، از نظر امنیت بیشتر مورد استقبال هستند. اما دنیا به سمت هر چه بیشتر دیجیتالی و غیرفیزیکی شدن امور پیش می رود، پس می توان پیش بینی کرد که نئو بانک ها به زودی جایگاه مهمی در سیستم بانکی دنیا پیدا خواهند کرد.
نئوبانک ها چگونه کسب درآمد می کنند؟
نئوبانک ها معمولاً مدل کسب و کار متفاوتی نسبت به مؤسسات بانکی فعلی دارند. آنها بخش زیادی از درآمد خود را از مبادله به دست می آورند؛ یعنی کارمزدهایی که معامله گران، وقتی مشتریان با استفاده از کارت نقدی خود خرید می کنند، پرداخت می کنند. به عنوان سازمان‌های کوچک‌تر، به نئوبانک‌ها اجازه داده می شود تا هفت برابر بیشتر از درصدهای موجود برای بانک‌هایی با بیش از ۱۰ میلیارد دلار دارایی، مبادله کنند.
سرمایه گذاران خطرپذیر در دهه گذشته سرمایه خود را به نئوبانک ها سرازیر کرده اند. مثلا در سال ۲۰۲۰،Chime 485 میلیون دلار بودجه سری F را تامین کرد که باعث شد ارزش آن به ۱۴٫۵ میلیارد دلار برسد. یا در اوایل سال جاری، Varo63 میلیون دلار افزایش سرمایه داشت و مجموع بودجه خود را در کمتر از چهار سال از زمان عرضه به بیش از ۴۸۲ میلیون دلار رساند.
اما داستان همه بانک‌های «چالشگر» موفقیت‌آمیز نیست و برخی از افراد بدبین، این ارزش‌گذاری‌های بسیار بالا را زیر سوال می‌برند. همه‌گیری کرونا و تأثیر آن بر هزینه‌های مصرف‌کننده، ضربه سنگینی به برخی از نئو بانک های محبوب اولیه اروپایی مانند مونزو وارد کرد. یا نئوبانک استرالیایی سینجا سال گذشته به دلیل بحران کووید-۱۹ و مشکلات ناشی از آن سقوط کرد.
آیا باید به فکر تغییربانک خود به یک نئو بانک باشید؟
برای تعداد فزاینده مشتریانی که خواهان خدمات مالی دیجیتال هستند، جذابیت نئوبانک ها انکارنشدنی است. انجام کارهای روزمره مانند واریز چک یا پرداخت های همتا به همتا به صورت آنلاین و بدون هزینه های زیاد، راحت است. ماهیت چابک نئوبانک ها، که معمولاً موانع نظارتی کمتری دارند، اغلب به معنای تنظیم آسان تر حساب و عملیات بانکی سریع تر است.
با این حال، نئوبانک ها برای همه نیستند. این موسسات نسبت به بانک های سنتی یا آنلاین، خدمات کمتری دارند. آنها معمولاً اعتباری ندارند یا محدود به اعتبار مشتریان خود هستند. آنها بیشتر بر روی اصول اولیه مانند چک و حساب های پس انداز تمرکز می کنند تا به عنوان مثال، وام مسکن یا سایر وام ها. مشتریانی که قصد دارند از یک بانک سنتی به یک بانک دیجیتالی مهاجرت کنند، باید برخی نکات را در نظر بگیرند. ازجمله:
محصولات مالی ارائه شده، به عنوان مثال، حساب های جاری، سیستم عامل های انتقال پول، میزان دسترسی به دستگاه های خودپرداز، هر گونه کارمزد یا هزینه‌های دیگری که وجود دارد، به‌ویژه برای اضافه برداشت، نرخ های موجود برای حساب های بهره دار، آموزش مالی یا ویژگی های بودجه بندی که با پلتفرم ارائه می شود.
همچنین کسانی که می خواهند به سمت نئوبانک ها بروند لازم است سطح راحتی خود را در استفاده از پلتفرم های فناوری ارزیابی کنند. آیا مایلید برنامه دیگری را دانلود کنید و به آن اجازه دسترسی به اطلاعات مالی خود را بدهید؟ چون نئو بانک ها با استفاده از داده های اطلاعات شما می توانند به شما خدمات ارائه کنند. آیا راحتید که درباره نیازهای بانکی‌تان با یک ربات چت کنید؟ آیا خدمات مشتری فقط به صورت آنلاین برایتان جذاب و قابل اطمینان است یا پشتیبانی حضوری را ترجیح می دهید؟
و البته با توجه به وضعیت فعلی بازار نئوبانک اروپا، ملاحظات مهم دیگری هم وجود دارد؛ مثلا اینکه اگر یک نئوبانک ورشکسته شود چه اتفاقی می افتد و چطور می توانید از داده ها و اطلاعات مالی‌تان حفاظت کنید؟
بیشتر بخوانید:رگ تک (RegTech) چیست؟
مزایا و معایب نئو بانک
مانند همه مؤسسات مالی، نئوبانک ها نیز دارای مزایا و معایبی هستند. در ادامه برخی استدلال های طرفداران و مخالفان نئو بانک ها را مرور می کنیم.
مزایای نئو بانک
- هزینه های کمتر: مانند بانک های آنلاین، نئوبانک ها هزینه های مربوط به نگهداری شعب را ندارند. برخی از پلتفرم ها این پس انداز را به صورت کارمزد کمتر به مشتریان خود منتقل می کنند.
- نرخ های بالاتر سود: به دلیل هزینه های سربار پایین تر، نئوبانک ها تمایل دارند نرخ های سود بالاتری را به مشتریان خود ارائه دهند.
- راحتی: می‌توانید کارهای روزمره مانند واریز چک یا پرداخت‌های همتا به همتا را از طریق تلفن همراه یا بانکداری آنلاین از هر کجا و در هر زمان انجام دهید.
معایب نئو بانک
- بدون اساسنامه بانکی: نئوبانک ها بانک نیستند و اساسنامه بانکی ندارند. در عوض، این مؤسسات عموماً برای بیمه محصولات خود با یک بانک شریک می شوند.
- نداشتن شعبه فیزیکی: نئوبانک‌ها معمولاً شعبه فیزیکی ندارند و به همین دلیل به احتمال زیاد به کمک حضوری دسترسی ندارید.
- خدمات کمتر نسبت به بانک های سنتی: در مقایسه با بانک‌های سنتی یا آنلاین، نئوبانک‌ها معمولاً خدمات کمتری دارند. این موسسه‌ها تمایل دارند بیشتر از وام بر روی چک و پس انداز تمرکز کنند.
نئوبانک های ایران
بلوبانک
بلوبانک پلتفرمی تمام‌دیجیتال و مطابق با سبک جدید زندگی است. با بلو تمامی عملیات بانکداری با اپلیکیشن موبایل و کاملاً آنلاین انجام می‌شود. به زبان ساده، بانکی است که همیشه و همه جا همراه شما خواهد بود.از آنجا که بلوبانک‌ها تمام خدماتشان را آنلاین و غیرحضوری انجام می‌دهند، برای بازکردن حساب نیز نیازی به مراجعه به بانک نیست و شما می‌توانید تنها به‌وسیله گوشی همراه خود و اینترنت به‌راحتی اقدام به افتتاح حساب کنید. برای افتتاح حساب در این بانک دیجیتال تنها نیاز به کارت بانکی هوشمند یا همان کد ره‌گیری و یک ویدئو کوتاه برای احراز هویت دارید.
فردا بانک
فردا بانک یک نئوبانک است که به دنبالِ حذف هوشمندانه‌ی محدودیت‌هاست تا با تلفیق خدمات بانکی با سایر صنایع و ارائه محصولات نوآورانه، به صورت کاملا شفاف دغدغه‌های مالی مشتریان خود را برطرف کند.تمام خدمات فردا بانک به صورت غیر حضوری و آنلاین ارائه می‌شود؛ بنابراین فردا بانک شعبه حضوری ندارد.هر شخص حقیقی بالای 18 سال با تابعیت ایرانی که مطابق قوانین و مقررات بانک مرکزی، بدهی غیر جاری و چک برگشتی نداشته باشد می‌تواند در فردا بانک حساب داشته باشد.ارائه خدمات آنلاین خیریه و نیکوکاری،امکان فعال‌سازی٬ مسدود کردن کارت و همچنین صدور مجدد کارت به صورت آنلاین،ارائه خدمات کارت هدیه به صورت مجازی و فیزیکی با طرح‌های متنوع،امکان انتقال وجه از طریق کارت به کارت، پایا و… از جمله خدمات فردا بانک است.
توبانک
شعبه مجازی بانک گردشگری، تولید شده توسط شرکت دانش‌بنیان ایپام است که پس از کسب مجوز «پرداخت‌یاری» از بانک مرکزی جمهوری اسلامی و شاپرک به ارائه خدمات متنوع پرداخت می‌پردازد. امنیت، سرعت، سادگی، تجربه کاربری منحصربه‌فرد، پوشش طیف گسترده‌ای از خدمات متنوع، بی‌نیازی از بسترهای مختلف دیگر و قابل اعتماد بودن، تمام آن چیزی است که مصرف‌کنندگان یک بستر خدماتی در حوزه مالی به آن نیاز دارند. با TOBANK نیاز به جابه‌جایی‌ها و به‌کارگیری روش‌های سنتی برای هرگونه پرداخت اعم از نقل و انتقال پول و سرمایه‌گذاری، برطرف می‌شود.توبانک خدمات آنلاینی در حوزه‌ی پرداخت قبوض، بیمه مسافرتی، خدمات خودرو، نیکوکاری، صدور کارت هدیه، ارائه‌ی وام ازدواج، افتتاح حساب بدون مراجعه به بانک‌ها، خدمات خلافی و عوارض آزادراهی را ارائه می‌دهد.
بانکینو
بانکینو یک بانک کاملا دیجیتال و بدون شعبه است که متعلق به بانک خاورمیانه است. بانکینو به عنوان یک نئوبانک با هدف ارائه خدمات بانکی متفاوت در هر زمان و در هر جایی تحت مجوز بانک خاورمیانه فعالیت می‌کند. خدمات بانکی در بانکینو به صورت غیرحضوری و تنها از طریق اپلیکیشن بانکینو ارائه می‌شوند.ارائه وام بدون ضامن و امکان سرمایه‌گذاری و دریافت سود، مهم‌ترین خدمات بانکینو هستند.تمام حساب‌های افتتاح شده در سیستم بانکداری متمرکز (Core Banking) بانک خاورمیانه ثبت می‌شوند و بانک خاورمیانه ضامن امنیت سرمایه‌های شماست. همچنین بانک خاورمیانه با توجه به میزان سپرده‌ها، مبلغی را در صندوق ضمانت سپرده‌های بانک مرکزی به عنوان سپرده قانونی و جهت حفظ سرمایه شما واریز می‌کند.
آبانک
بانکِ دیجیتالِ وابسته به بانک آینده تحت عنوان آبانک در حال فعالیت است. این بانک نیز همچون نئوبانک‌های دیگر به شکل مجازی خدمات بانکی ارائه می‌دهد.تمامی خدمات بانک آینده مانند سپرده و کارت بانکی، تسهیلات بانکی، چک، باشگاه مشتریان، ایرانکارت و … از طریق آبانک ارائه می‌شود.
ویپاد
ویپاد، یک بانک تمام دیجیتال به پشتوانه بانک پاسارگاد است و می‌توانید بدون مراجعه حضوری به شعبه‌های بانک پاسارگاد، کاملا آنلاین افتتاح حساب کنید، در محل دلخواه، کارت بانکی خود را دریافت کنید و از خدمات پایه بانک پاسارگاد و خدمات اختصاصی ویپاد، بهره‌مند شوید.از جمله خدمان ویپاد عبارتند از:
● افتتاح حساب در بانک پاسارگاد، کاملا آنلاین و رایگان
● سفارش کارت فیزیکی بانک پاسارگاد، کاملا آنلاین و رایگان
● دریافت تسهیلات خرد مصرفی، آنی و بدون ضامن و وثیقه
● پشتیبانی آنلاین و تلفنی، 24 ساعت شبانه‌روز در 7 روز هفته
● تعریف و بازیابی رمز اول کارت، بدون مراجعه به بانک و عابربانک
● فعال‌سازی و دریافت پیامک هر واریز و برداشت، بدون هزینه
● فعال‌سازی و دریافت رمز دوم پویا، بدون مراجعه به عابربانک
● دریافت گزارش گردش حساب، بدون محدودیت زمانی
● مسدودسازی کارت بانکی، بدون مراجعه به شعبه
● انتقال وجه کارت به کارت و پایا، بدون پیچیدگی
● دریافت کارت هدیه مجازی، آنی و بدون کارمزد
● درخواست صدور کارت المثنی، کاملا آنلاین
نئو زرین
نئو زرین سرویسی امن برای انجام امور مالی است که توسط زرین‌پال، اولین پرداخت‌یار دارای مجوز رسمی از بانک مرکزی، عرضه شده است. با نئو بانک زرین، بانکداری الکترونیک و ارائه خدماتی منحصر به فرد برای کاربران زرین‌پال به سادگی فراهم شده است.در نئو زرین کاربران علاوه بر بهره‌مندی از خدمات بانکی به صورت آنلاین، امکان انجام امور مالی مانند خرید رمز ارز، دریافت وام و غیره را نیز دارند.
خدمات نئو زرین
افتتاح حساب مجازی:کاربران زرین‌پال می‌توانند تنها با استفاده از مراحل احراز هویت زرین‌پال و نئو زرین، حساب رسمی خود را به صورت مجازی در بانک آینده افتتاح کنند .به زودی امکان افتتاح حساب در بانک شهر و بانک ایران زمین نیز برای کاربران فراهم خواهد شد
صدور کارت بانکی:صدور زرین‌کارت با تمام ویژگی‌های کارت بانکی که به یک حساب بانکی (زرین‌حساب) متصل است یکی دیگر از خدمات نئو زرین است.
انتقال وجه بدون محدودیت:برخلاف انتقال وجه با سامانه پایا، کاربران نئو زرین می‌توانند بدون نگرانی‌های مالیاتی و محدودیت در سقف و تعداد تراکنش وجوه مورد نظر خود را به حساب افراد دیگر واریز نمایند.
انتقال وجه آنی با سرویس پل:امکان دریافت رمز پویا و همچنین انتقال وجه به صورت آنی و با کارمزد کمتر، با استفاده از سرویس پل برای کاربران فراهم است.
حفظ سرمایه/ کیف پول رمز ارز:نگهداری سرمایه به صورت رمز ارز در کیف پول نئو زرین و امکان برداشت به صورت ریال، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد نئو زرین است که موجب حفظ و ثبات سرمایه کاربران در برابر تغییرات ارزی است.
دریافت وام:به زودی این امکان برای کاربران فراهم خواهد شد تا با قفل کردن دارایی رمز ارزی خود وام دریافت کنند.تا بدون نیاز به فروش دارایی رمز ارزی افزایش نقدینگی داشته باشند.
نکته نهایی
نئوبانک ها در پاسخ به نیازهای عصر دیجیتالی جدید و مشکلات مربوط به بازارهای خدمات مالی در سال های گذشته ظهور کردند. با وجود برخی دست اندازها در این جاده، این روند دیجیتالی شدن در حال گسترش است و این در صنعتی که مدتهاست نیاز به تنوع و نوآوری داشته است، یک نوید است.
