مالیات یکی از راه‌های تنفسی کشور است که نقش مهمی در تامین هزینه‌ها و مخارج کشور دارد. باعث می‌شود که درآمد میان اقشار جامعه به صورت عادلانه توزیع گردد. دادن مالیات برای همه افراد یک امر اجباری است و به همین دلیل کسب و کارها و صاحبان مشاغل بابت دادن مالیات دغدغه‌هایی دارند. اما دولت برای حمایت از بعضی کسب و کارها و همچنین مردم، موضوع معافیت مالیاتی را در قانون آورده است. این کار باعث تشویق کارآفرینان و فعالان در حوضه اقتصادی و همچنین کمک به توسعه کشور خواهد شد. معافیت مالیاتی راهی برای اعمال سیاست‌های دولت نیز است.
معافیت از مالیات به چه کسی و چه کارهایی تعلق می‌گیرد؟
در قوانین مالیات در رابطه با معافیت از آن چهارده ماده وجود دارد که بر طبق آن گروه‌های زیر از پرداختش معاف خواهند شد:
- فعالیت‌های تولیدی و معدنی و گردشگری
- معافیت مالی در حوضه کسب و کارهای مربوط به اختراعات و اکتشافات
- معافیت مالی فعالیت‌های کشاورزی
- معافیت مالی بخش صادراتی
- معافیت مالیاتی هزینه‌های مربوط به درمان
- معافیت مالی سپرده‌های بانکی
- معافیت مالیاتی جوایز مربوط به حوزه‌های علمی و پژوهشی
- فعالیت‌هایی در حوزه آموزش
- جهیزیه و مهریه
- معافیت مالی مربوط به بخش‌های تعاونی
- معافیت مالی بخش صادرات کشور
- معافیت مالی صنایع دستی
- معافیت مالیاتی سود مالی پروژه‌ها
- معافیت مالیاتی فعالیت‌های اقتصادی در منطقه‌های آزاد_تجاری و صنعتی
- معافیت مالیاتی حوزه‌های فرهنگی و هنری
- معافیت مالی ترانزیت کالاها
بیشتر بخوانید: مالیات کسب و کارهای اینترنتی
معافیت فعالیت‌های تولیدی و معدنی
اولین معافیت مالیاتی در رابطه با ما ده ۱۳۲قوانین مالیاتی کشور است. طبق این ماده« درآمد حاصل از فعالیت‌های تولیدی و معدنی از تاریخ اجرای این بند از قانون مالیاتی که از طرف وزارت خانه‌های مربوطه به آن‌ها پروانه بهره‌برداری یا قرارداد داده شده باشد و همچنین درآمد حاصل از کارهای خدماتی در بیمارستان‌ها و مراکز گردشگری و هتل‌های که از همان تاریخ برای آن‌ها پروانه بهره برداری یا مجوز صادر می‌شود. از تاریخ شروع فعالیت خود تا پنج سال در مناطق کمتر توسعه یافته شامل مالیات نمی‌شوند و نرخ مالیات آن‌ها صفر خواهد بود.
نکته ای دیگر در رابطه با این موضوع آن است که کسانی که شامل این ماده می‌شوند، حتما باید اظهار نامه و دفترهای قانونی خودشان را به سازمان‌های مالیاتی تحویل دهند، تا این سازمان پس از بررسی اظهار نامه و درآمد آن‌ها نرخ مالیاتشان را صفر کند.
اگر این بخش‌های اقتصادی واقع در مناطق ویژه اقتصادی یا شهرک‌های صنعتی در مناطق کمتر توسعه یافته باشند، تا سه سال و در منطقه‌های دیگر تا دوسال شامل معافیت مالیاتی خواهند شد و نرخ مالیات آن‌ها به صورت صفر محاسبه می‌شود.
معافیت مالیاتی فعالیت‌های کشاورزی و روستایی و عشایری
سازمان مالیاتی کشور به شرکت هوایی که در بخش روستایی و عشایری فعالیت دارند معافیت مالیاتی داده است. بر طبق ماده ۱۳۳قوانین مالیات مستقیم «همه درآمد حمایت از بخش‌های کشاورزی و روستایی، عشایری، کارگران، کارمندان، دانش آموزان و دانشجویان از دادن مالیات معاف هستند.»
معافیت مالیاتی در حوزه آموزشی
حوزه آموزشی کشور از جمله مدرسه‌ها و مراکز آموزش و تعلیم مورد معافیت مالیاتی هستند و یک ماده از قوانین مالیات مربوط به آن هاست.بر طبق ماده ۱۳۴ قانون مالیات «درآمد به دست آمده از مراکز تعلیم و تربیت مدرسه‌های غیر انتفاعی شامل بخش‌های ابتدایی، راهنمایی و بخش متوسطه، آموزشگاه‌های فنی و حرفه ای دارای مجوز صادر شده از سازمان آموزش فنی حرفه ای کشور، مراکز دانشگاهی، مراکز آموزش غیر انتفاعی و همچنین مهدکودک‌ها در منطقه‌های کمتر توسعه یافته مانند روستا ها، درآمد مؤسسه‌های نگهداری از معلولین ذهنی دارای مجوز فعالیت، درآمد مراکز ورزشی مانند باشگاه‌ها که دارای پروانه فعالیت از سازمان‌های تربیت بدنی هستند از پرداخت مالیات معاف هستند.
معافیت مالیاتی مربوط به هزینه‌های درمان
بر طبق ماده ۱۳۷قانون مالیات مستقیم«هزینه‌های درمانی پرداختی هر موردی بابت معالجه خود و یا همسر و اولاد و پدر و مادر و خواهر تحت تکفل در یک سال مالیاتی به شرط اینکه اگر دریافت کننده مؤسسه درمانی یا پزشک مقیم ایران باشد در وجه را گواهی نماید و چنانچه به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به علت فقدان امکانات لازم، معالجه در خارج از ایران صورت گرفته است. پرداخت هزینه مزبور به گواهی مقامات رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران در کشور محل معالجه یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد، همچنین حق بیمه پرداختی هر شخص حقیقی به مؤسسات بیمه ایرانی بابت انواع بیمه‌های عمر و زندگی و بیمه‌های درمانی از درآمد مشمول مالیات مودی کسر می‌گردد.»
معافیت مالیاتی بخش صادرات کشور
سازمان مالیات به دلیل اهمیت صادرات معافیت مالی را در این بخش نیز قرار داده است و بر طبق ماده ۱۴۱ قانون مالیات مستقیم «صددرصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیر نفتی و محصولات کشاورزی و بیست درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد.»
و همچنین در تبصره این قانون گفته شده است که «درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت عبوری (ترانزیت) به ایران وارد می‌شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می‌شوند از شمول مالیات معاف هستند.»
معافیت مالیاتی صنایع دستی
معافیت محصولات صنایع دستی بر طبق قانون ۱۴۲ مالیات مستقیم«درآمد کارگاه‌های فرش دستبافت و صنایع دستی و شرکت‌های تعاونی اتحادیه‌های تولیدی مربوطه از پرداخت مالیات معاف است.»
معافیت مالیاتی ترانزیت کالاها
حمل و نقل ترانزیت خارجی اگر طبق چارچوب و قوانین باشد از دادن مالیات معاف می‌گردد. ترانزیت خارجی باید دارای پروانه حمل و نقل در محدوده جمهوری اسلامی ایران باشد و تصویه خود را انجام بدهد و همچنین اگر مسئولیت حمل و نقل کالا از ایران تا مقصد یا همان کشور خارجی بر عهده شرکت حمل و نقل باشد از دادن مالیات معاف می‌گردد. ولی درآمد بدست آمده از حمل و نقل‌های دخالت و همچنین کالاهای وارداتی شامل معافیت نخواهد شد.
بیشتر بخوانید:مالیات دستگاه کارتخوان چقدر است؟
معافیت مربوط به حقوق و دستمزد کسب و کارها
کسانی که در مناطق کمتر توسعه یافته کار می‌کنند پنجاه درصد مالیات حقوق آن‌ها بخشیده خواهد شد.
معافیت مالیاتی کسب و کارهای کوچک
کوچک بودن یک کسب و کار به معیارهایی مانند: تعداد کارکنان، میزان دارایی، میزان کردش پول و میزان فروش و عرضه بستگی دارد. طبق تعریف، ما می‌توانیم کارهایی را که تعداد کارکنان آن‌ها از۹نفر کمتر باشد به عنوان کسب و کارهای کوچک در نظر بگیریم به طور مثال: نانوایی، آرایشگاه، مغازه‌ها و سوپر مارکت ها.همچنین در حیطه شرکت‌ها اگر شرکتی دارای کارکنان کمتر از ۵۰۰ نفر باشد در بخش کسب و کارهای کوچک قرار خواهد گرفت .
دولت برای حمایت از این بخش کوچک اقتصادی معافیتی را به آن اختصاص داده است و در همین راستا یارانه‌هایی را به کسب و کارهای کوچک اختصاص داده است. این سرمایه بیشتر برای تجهیزات و تکنولوژی است.
معافیت مالیاتی کسب و کارهای تازه تأسیس و نوپا
بر طبق ماده یک آیین نامه اگر شرکتی چهار ویژگی زیر را داشته باشد از معافیت برخوردار خواهد شد:
- در صورتی که تأسیس آن کمتر از سه سال باشد از معافیت برخوردار خواهد شد.
- به شرطی که سرمایه این شرکت کم و محدود باشد مثلا برای امسال سقف سرمایه ۲۵۰ملیون تومان است و اگر شرکتی بیش از این سرمایه را بدست آورد از دادن مالیات معاف نخواهد شد.
- در صورتی که درآمد سالیانه شرکت محدود و کم باشد که سقف آن ۵۰۰ ملیون تومان در نظر گرفته شده است و اگر درآمد بیش از این داشته باشد به عنوان شرکت بزرگی در نظر گرفته می‌شود.
- همچنین مؤسسان آن شرکت اقدام به تقسیم سود نکنند و همه درآمد آن را دوباره در خود شرکت سرمایه گذاری کنند.
اهمیت معافیت مالیاتی و هدف دولت‌ها از این کار
دولت با این کار علاوه حمایت از کسب و کارهای کوچک و توسعه بخش اقتصادی جامعه را به سمت طرح‌های عام المنفعه و کم بازده سوق می‌دهد. دولت با این عمل سیاست‌های حمایتی خود را برای انجام اهدافش اعمال می‌کند.
کسب و کارهای کوچک بخش مهمی از چرخه اقتصادی کشور را تشکیل می‌دهند و همه افراد جامعه به آن نیاز دارند. دولت با آوردن طرح معافیت باری را از دوش چرخه اقتصادی برداشته و بهبود وضعیت در این زمینه کمک خواهد کرد. این کار علاوه بر تقویت این بخش باعث افزایش قدرت اقتصادی نیز می‌شود.
در کشور‌های خارجی هم از این شیوه برای توسعه دادن به این بخش استفاده می‌کنند؛ مثلا در آمریکا بیست و دو و نیم میلیون کار جدا از کشاورزی و کارهای زراعتی وجود دارد که نود و نه درصد آن کوچک هستند. به همین دلیل دولت امتیازاتی از جمله همین معافیت‌ها را به آن‌ها واگذار کرده است.
